Οι ιστορικές δημοσιογραφικές εκλογές του 1936

του Σταύρου Μαλαγκονιάρη

Οι δημοσιογραφικές αρχαιρεσίες έχουν, παραδοσιακά, ένα ξεχωριστό «χρώμα». Βέβαια, πλέον, έχουν εκλείψει ορισμένα από τα χαρακτηριστικά των δημοσιογραφικών εκλογών, όπως οι «ζωντανές» αντιπαραθέσεις, που κατέληγαν, συνήθως, σε «κρασοκατανύξεις» σε ταβέρνες, οι συζητήσεις, οι προκηρύξεις και οι αφίσες μέσα στα «μαγαζιά».

Όλα αυτά έρχονταν από παλιά, όπως φαίνεται από τις περιγραφές για τις ιστορικές εκλογές του 1936 στην ΕΣΗΕΑ, που έκανε στο ρεπορτάζ του στην εφημερίδα «Ακρόπολις» (φ. 21.2.1936) ο δημοσιογράφος Στρατής Γεράνης.

«Ξεύρετε, αλήθεια, τι σημαίνει το να έχουν εκλογάς οι δημοσιογράφοι; Χαλασμόν κόσμου! Αναστάτωσιν! (…) Τι ζυμώσεις, Θεέ μου! Τι κίνησις! Τι προπαγάνδα! Τα γραφεία των εφημερίδων μετεβλήθησαν εις προσφυγικούς συνοικισμούς! Και οι υποψήφιοι επήγαιναν εις αυτά λαύροι, μελιστάλακτοι και πλήρεις υποσχέσεων, ζητούντες την ψήφο των εκλογέων. (…) εκτός των προεκλογικών περιοδειών των υποψηφίων, η προπαγάνδα διεξήγετο εξίσου εντόνως με τα έντυπα. (…) Σωρεία αι προκηρύξεις. Δεκάδες ολόκληροι απεστέλλοντο προς τους «αγαπητούς» συναδέλφους, παρακαλούμενους να ψηφίσουν αυτόν ή εκείνον τον υποψήφιον», περιέγραφε ο Γεράνης.

Με τον δικό του τρόπο περιέγραφε έμμετρα το κλίμα στη στήλη του στην «Βραδυνή» και ο Πωλ Νορ (Νίκος Νικολαΐδης 1899- 1981):

«Των ασυντάκτων Συντακτών
τα εκμανέντα στίφη,
πουν’ άλλοι κρανιωτακικοί
κι’ άλλοι με το Ζαρίφη,
σήμερα πάνε κι’ έρχονται,
ψηφοθηρούν, φωνάζουν,
τους ψηφοφόρους προσκαλούν
και με ματιές που… σφάζουν,
ζητούν την υποστήριξην
των φίλων και…. οικείων
κ’ επιζητούν κατάληψιν
τίτλων και οφφικίων!
Ζαρίφης! Κρανιωτάκαρος,
Στογιάνναρος και Δούμας,
Χρονόπουλος και Τράκαρος
μας πήρανε το νου μας!»

Όπως έγραφε ο Γεράνης (Στρατής Πρίμπας, το πραγματικό όνομά του), ένας από τους έξι δημοσιογράφους που αποκαταστάθηκαν μετά θάνατο από την ΕΣΗΕΑ καθώς είχαν διαγραφεί ή δεν είχαν εγγραφεί «για λόγους αναγόμενους στα ιστορικά γεγονότα του Εμφυλίου πολέμου 1946-1949 και τις συνθήκες που επεκράτησαν κατά την μετεμφυλιακή περίοδο», οι συγκεκριμένες εκλογές που διεξήχθησαν στις 20 Φεβρουαρίου 1936 στο τότε κτήριο της Ένωσης, στην οδό Σταδίου, χαρακτηρίζονταν ως ιστορικές.

Ήταν οι πρώτες εκλογές που διεξήχθησαν μετά την εφαρμογή του αναγκαστικού νόμου του 1935 «Περί δημοσιογραφικών συλλόγων», τον οποίο συνυπογράφει ο τότε πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών Ν. Κρανιωτάκης με την ιδιότητά του ως υφυπουργού Συγκοινωνίας, με τον οποίο οι δημοσιογράφοι όλης της ελληνικής επικράτειας εγγράφονταν  σε ένα δημοσιογραφικό σύλλογο με τον τίτλο Ένωσις Συντακτών της Ελλάδος, με τμήματα σε κύριες πόλεις της περιφέρειας (Πηγή: ΕΣΗΕΑ).

Μέχρι τότε η «Ένωσις Συντακτών Αθηνών» αριθμούσε περίπου 170 μέλη ενώ πολλοί άλλοι δημοσιογράφοι είχαν ενταχθεί σε διάφορα μικρά σωματεία, τα οποία σταδιακά είχαν συγχωνευτεί στον Γενικό Σύνδεσμο Συντακτών. Με τη συγχώνευση των δύο σωματείων ενεγράφησαν στην Ένωση Συντακτών περίπου 120 μέλη, κυρίως νέοι σε ηλικία. Αυτή η ανανέωση έφερε μια μεγάλη ανατροπή. Το παλαιό συμβούλιο ηττήθηκε και εξελέγη νέο με πρόεδρο το Νικόλαο Ζαρίφη.

Για την ιστορία να πούμε ότι τότε οι εκλογές διεξάγονταν με υποψήφιους για κάθε θέση του προεδρείου. Έτσι, για τη θέση του προέδρου ο Ζαρίφης είχε τεθεί αντίπαλος του απερχόμενου προέδρου Κρανιωτάκη.

Ο Κρανιωτάκης, πάντως, τη συγκεκριμένη μέρα, όπως γράφεται, εμφανίστηκε για πολύ λίγη ώρα στην Ένωση καθώς δικαζόταν στο Κακουργιοδικείο Πειραιά για συκοφαντική δυσφήμηση του πρώην υπουργού Εσωτερικών Περικλή Ράλλη, κατηγορία από την οποία αθωώθηκε. Μετά την κατοχή επανεκλέχτηκε στη θέση του προέδρου της ΕΣΗΕΑ.