Το δεύτερο – λεπτομερέστερο - μέρος της ανταπόκρισης που δημοσιεύτηκε στην 5η σελίδα της “Ελευθερίας”, συμπληρωμένο και με ρεπορτάζ από την Αθήνα.
ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ, 14. (Του απεσταλμένου μας) – Ενώ συνεχίζονται αι προσπάθειαι δια την ανεύρεσιν τυχόν επιζώντων εκ των 12 αγνοουμένων κατοίκων του Μικρού Χωριού, το οποίον κατεπλακώθη υπό όγκου χωμάτων την πρωίαν της Κυριακής, νέαι δραματικαί λεπτομέρειαι της συγκλονιστικής καταστροφής προστίθενται εις τας ήδη γνωστάς περιγραφάς των αυτοπτών μαρτύρων.
Το Μικρό Χωριό εξηφανίσθη εις διάστημα ολίγων λεπτών της ώρας κάτω από τεραστίους όγκους χωμάτων αποκοπέντων εκ του ύπερθεν του χωρίου όρους Χελιδών, συνεπεία των συνεχών βροχοπτώσεων των τελευταίων ημερών. Οι χωμάτινοι αυτοί όγκοι αναμεμιγμένοι με τεμάχια βράχων και σωρούς ελάτων και άλλων δέντρων έπεσαν επί των εκατό περίπου οικίσκων του χωρίου εκ των οποίων κατέστρεψαν ολοσχερώς τους περισσοτέρους, ενώ κατέστησαν εντελώς ακατοικήτους τους υπολοίπους.
Η κατολίσθησις έγινε λίγο υψηλότερα από τα τελευταία σπίτια του Μικρού Χωριού – περίπου 200 μέτρα – εκεί ακριβώς πού το όρος Χελιδών αρχίζει να υψώνεται κατακόρυφα. Ο όγκος των χωμάτων εκάλυψεν αρχικώς τα σπίτια της δεξιάς πλευράς του χωριού, τα οποία πρέπει να ανέρχονται σε 60 περίπου, καλύπτων και το ποτάμι πού διασχίζει το χωριό. Πολλά θύματα δεν εσημειώθησαν, γιατί οι περισσότεροι κάτοικοι την πρωινή αυτή ώρα της κατολισθήσεως, ευρίσκοντο στην Μεγάλη εκκλησία του χωριού των την οποίαν δεν κατέστρεψε η πρώτη φάσις της θεομηνίας.
ΕΣΩΘΗΣΑΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ Εις το σημείον αυτό θα πρέπει να αναφερθεί ότι χάρις εις την ψυχραιμίαν του διδασκάλου του χωρίου διασώθησαν όλοι αδιακρίτως οι μικροί μαθηταί του σχολείου του. Ο διδάσκαλος κ. Α. Πετενιός συνεκράτησε τα παιδιά εις την εκκλησίαν, όπου ολίγον ενωρίτερον τα είχεν οδηγήσει προς εκκλησιασμόν και δεν επέτρεψε εις κανένα να εξέλθη προς αναζήτησιν των οικείων του.
ΤΟ ΒΟΥΝΟ ΠΕΦΤΕΙ Αυτόπτης μάρτυς – μέλος του Ορειβατικού Συνδέσμου ο οποίος με άλλους 40 εκδρομείς εξ Αθηνών ευρίσκετο πλησίον του χωριού κατά την ώραν της καταστροφής - περιγράφει ως ακολούθως την εφιαλτικήν σκηνήν: «Το βουνό έπεφτε, το δάσος γλιστρούσε, έφευγε, σαν ψεύτικο, τα σπίτια σκόρπαγαν… Χρειάσθηκαν αρκετά λεπτά για να καταλάβουμε τι γινότανε εκεί, μπροστά μας, πίσω από το παρμπρίζ του αυτοκινήτου που κτυπούσε η μπόρα με μανία. Το βουνό έθαβε το Μικρό Χωριό. Απίθανοι όγκοι χωμάτων κυλούσαν ασυγκράτητοι και παρέσυραν στη χαράδρα σπίτια, ανθρώπους και ζώα… Έμοιαζε με κινηματογραφική σκηνή κι όμως ήταν αληθινό, φρικτό, σωστή Κόλαση…».
ΣΤΕΓΕΣ ΤΡΑΠΟΥΛΟΧΑΡΤΑ «Οι κάτοικοι έτρεχαν σαν τρελοί. Οι στέγες, από λαμαρίνες, έπεφταν σαν τραπουλόχαρτα. Από τις λίγες καπνοδόχους, πού δεν είχαν γκρεμισθεί έβγαινε γαλάζιος, ειρηνικός ο καπνός του τζακιού. Οι κατολισθήσεις ήσαν μικρές στην αρχή. Οι άνθρωποι, που είχαν φύγει μετά το πρώτο ξάφνιασμα, γύρισαν στα σπίτια τους να γλιτώσουν ό,τι μπορούσαν. Εκεί τους βρήκε το μεγάλο κακό.
Μία γριούλα παρεσύρθη από τα χώματα, μαζί με το σπίτι της 600 μέτρα στο βάθος της χαράδρας και βρέθηκε θαμμένη ως την μέση. Την μετέφεραν στο Καρπενήσι. Ο Γιάννης όμως, ένας νεαρός βοσκός, χάθηκε μας είπαν, μαζί με το κοπάδι του. Τους σκέπασε το χώμα. Οι μανάδες είχαν χάσει τα παιδιά τους και τα παιδιά ζητούσαν με κλάματα τις μανάδες τους…».
Ο ΣΩΖΩΝ ΕΑΥΤΟΝ Άλλος αυτόπτης σημειώνει: «Εις την θέσιν του Μικρού Χωριού υψώνεται ένας τεράστιος βράχος. Εις την άκρην του τεράστια έλατα παραμένουν όρθια με γυμνές τις ρίζες τους. Όλος ο όγκος των χωμάτων, ένα ολόκληρο βουνό έχει γίνει σκόνη. Δεν μπορείς να πατήσεις εκεί πέρα γιατί βουλιάζεις και χάνεσαι. Κάτω από αυτά τα χώματα υπάρχουν θαμμένοι όσοι δεν έδωσαν μέχρι της στιγμής σημεία ζωής, μαζί με τα ζώα τους και τις περιουσίες τους. Οι περισσότεροι κάτοικοι ξεχύθηκαν μισόγυμνοι στους δρόμους προσπαθώντας να σώσουν την ζωή τους. Νέοι, γέροι, νήπια, ασθενείς αλλόφρονες από την βοή, καθημαγμένοι από την συμφοράν, ετρέποντο προς την ύπαιθρον και μακράν του βυθιζομένου χωρίου των. Εις την πανικόβλητον φυγήν των είχαν εγκαταλείψει τα πάντα. Μόνον τα νήπια εκράτουν εις την αγκαλιά οι μητέρες και τους ασθενείς εις τους ώμους οι συγγενείς των. Όλα τα άλλα είχαν εγκαταλειφθεί για να χαθούν μετ’ ολίγον εις τον χωμάτινον απαίσιον τάφον».
Σκηναί τραγικαί διεδραματίσθησαν την ώραν της συμφοράς. Γονείς πού είχαν χάσει τα παιδιά τους, ασθενείς και παράλυτοι πού είχαν εγκαταλειφθεί. Όλοι αυτοί αλλόφρονες και αγωνιώντες με σπαρακτικάς φωνάς εζήτουν βοήθειαν. Γοεραί κραυγαί και σπαρακτικαί επικλήσεις συνέθετον μαζί με το αλλόφρον πλήθος και τα πανικόβλητα ζώα πού ηκολούθουν την φυγήν, εικόνα δραματικήν. Ουδείς ημπορούσε να προσδιορίσει τι ακριβώς συνέβαινε, ουδέ εγνώριζε πού θα σταματήσει η καταστροφή.
ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ ΕΣΧΙΖΕΤΟ Προς στιγμήν ενομίσθη ότι καταποντίζεται το παν. Υποχθόνιος βοή εδόνει την ατμόσφαιραν, ενώ το έδαφος εσχίζετο και «κατέπινε» ό,τι ευρίσκετο κοντά εις την περιοχήν του Μικρού Χωριού. Παρήλθε ώρα αρκετή έως όπου αντιληφθούν οι ατυχείς κάτοικοι, οι οποίοι κατέκλυζον τους αγρούς, ότι η καταστροφή είχε συντελεσθεί. Οπότε νέαι σκηναί τραγωδίας εξετυλίχθησαν μεταξύ των 300 αστέγων και γυμνών κατοίκων του καταστραφέντος χωριού.
ΤΡΟΜΟΣ ΚΑΙ ΑΓΩΝΙΑ Άλλοι αυτόπται εκδρομείς, επίσης εξ Αθηνών, οι οποίοι παρέμειναν καθ’ όλην την ημέραν πλησίον των πληγέντων αναφέρουν τα ακόλουθα: «Μέχρι τις 5 το απόγευμα (της Κυριακής) πού φύγαμε από το χωριό τα χώματα, πολλά από τα οποία, λόγω της βροχής είχαν μεταβληθεί σε πηλό, κυλούσαν αργά – αργά κάτω από τα πόδια μας. Το κατρακύλισμα αυτό των χωμάτων και το τρομακτικό θέαμα του φαγωμένου βουνού, πού βρισκόταν ακριβώς μπροστά μας, μάς προκαλούσαν τον τρόμο και την αγωνία. Τα συναισθήματά μας αυτά κυριαρχούσαν στην ψυχή μας τόσο ζωηρά, ώστε χρειάστηκε μεγάλη προσπάθεια για να προσφέρουμε κάποια βοήθεια τόσο σ’ αυτούς πού εγκατέλειπαν τα σπίτια τους, όσο και σ’ αυτούς πού ευρίσκονταν θαμμένοι κάτω από τους όγκους των χωμάτων. Πάντως, εκάναμε κι‘ έναν πρόχειρο έρανο μεταξύ μας, αφήνοντας 2.100 δραχμές στον Νομάρχη κ. Τσαούση για τους πληγέντας από την θεομηνία κατοίκους του Μικρού Χωριού».
ΤΟ ΧΩΡΙΟΝ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΕΤΑΙ Ευθύς ως ανηγγέλθη η συμφορά εις Καρπενήσιον, ο νομάρχης Ευρυτανίας κ. Τσαούσης, ο ανώτερος διοικητής Χωροφυλακής Στερεάς Ελλάδος, ο διοικητής Χωροφυλακής Ευρυτανίας, δυνάμεις χωροφυλακής, ο ταξίαρχος κ. Παπακωνσταντίνου και τμήμα στρατού έσπευσαν επί τόπου, επιληφθέντες του έργου της διασώσεως και περιθάλψεως των κατοίκων.
Μετά πρόχειρον σύσκεψιν απεφασίσθη η άμεσος εγκατάλειψις και εκκένωσις του χωρίου. Επίσης απεφασίσθη η άμεσος μεταφορά όλων των αστέγων κατοίκων. Ούτοι μερίμνη των αρχών επιβιβάσθησαν αυτοκινήτων της χωροφυλακής και του στρατού και μετεφέρθησαν εις το παρακείμενον χωρίον Μεγάλο Χωριό και εις το Καρπενήσιον.
ΑΝΑΣΤΑΤΟΣ Η ΠΟΛΙΣ Εν τω μεταξύ εις το Καρπενήσι η πόλις ολόκληρος είχεν αναστατωθεί από σύνθημα συναγερμού το οποίον εδόθη δια κωδωνοκρουσιών. Οι κάτοικοι εξήλθαν εις τους δρόμους, οργανώθησαν πρόχειρα συνεργεία και επεστρατεύθησαν όλα τα διαθέσιμα οχήματα για την μεταφορά των πληγέντων.
ΕΠΤΑΗΜΕΡΟΝ ΠΕΝΘΟΣ Ο δήμαρχος Καρπενησίου καθώς και όλοι οι κοινοτάρχαι της Ευρυτανίας εκήρυξαν εβδομαδιαίον πένθος δια την συμφοράν. Από της πρωίας ήρχισεν η διανομή ρουχισμού και συσσιτίου εις τους μεταφερθέντας εις Καρπενήσιον και Μεγάλο Χωριό πληγέντας κατοίκους του Μικρού Χωριού. Προς αντιμετώπιση της καταστάσεως το υπουργείον Προνοίας απέστειλε 1.200 κλινοσκεπάσματα καθώς και τα απαραίτητα τρόφιμα δια την διανομήν συσσιτίου. Επίσης ενεκρίθη η παροχή προς τους πληγέντας ποσού 150.000 δραχμών.
ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΟΡΑ Το Μικρό Χωριό ευρίσκεται εις τας υπωρείας του όρους Χελιδών της Ευρυτανίας. Είναι γνωστόν ως παραθεριστικό θέρετρο, τους δε καλοκαιρινούς μήνας συγκεντρώνει αρκετούς παραθεριστάς εξ Αθηνών. Απέχει περί τα 17 χιλιόμετρα εκ του Καρπενησίου. Το Μικρό Χωριό έχει 336 κατοίκους και 100 περίπου οικίας. Κατά την διάρκεια της Κατοχής το χωριό είχε καταστραφεί ολοσχερώς υπό των Γερμανών και Ιταλών. Εκ των 258 οικιών του χωρίου επυρπολήθησαν υπό των κατακτητών αι 208, δέκα δε εκ των κατοίκων του είχαν εκτελεσθεί υπό των κατακτητών.
ΑΠΟ ΤΑΣ ΑΘΗΝΑΣ
Ευθύς ως εγνώσθη εις τας Αθήνας η έκτασις της συμφοράς ετέθη αμέσως εις ενέργειαν το σχέδιον αντιμετωπίσεως «εκτάκτων αναγκών», και παροχής αμέσου βοηθείας εις τους πληγέντας. Περί την μεσημβρίαν χθες ανεχώρησαν εξ Αθηνών 4 αυτοκίνητα με τα αναγκαιούντα κλινοσκεπάσματα και ρουχισμόν. Διετάχθη επίσης το υπουργείον Εμπορίου όπως καλύψει τας ανάγκας των κατοίκων εις τρόφιμα.
Εις τον τόπον της καταστροφής μετέβη από του χθεσινού απογεύματος ο υπουργός Προνοίας κ. Κ. Τσάτσος, ο οποίος επόπτευσε του έργου της περιθάλψεως των κατοίκων και της εν γένει εφαρμογής του σχεδίου.