Της Ιουλίας - Φανουρίας Χιωτάκη*
Η μαγεία δεν χάθηκε — αρκεί να της αφήσουμε χώρο
Υπάρχει κάτι διαχρονικό στο να κάθεσαι δίπλα σε ένα παιδί και να του διαβάζεις μια ιστορία. Το φως χαμηλώνει, η φωνή αλλάζει, τα μάτια του παιδιού γίνονται καθρέφτης του θαύματος.
Κι όμως, μέσα σε αυτό το γνώριμο σκηνικό, γεννιέται ένα παλιό δίλημμα με νέα μορφή: Να διαβάζουμε στα παιδιά τα παραδοσιακά παραμύθια ή να προτιμούμε τα σύγχρονα;
Τα παραμύθια του χθες — καθρέφτης μιας άλλης εποχής
Τα κλασικά παραμύθια κουβαλούν τη σοφία, τους φόβους και τις ελπίδες των παλαιότερων κοινωνιών. Μέσα τους κρύβεται η πίστη στο καλό που πάντα νικά, η ανάγκη για δικαιοσύνη, η τιμωρία της αλαζονείας, η λύτρωση μέσα από τη δοκιμασία.
Ωστόσο, φέρουν και τα σημάδια της εποχής τους: ρόλους που σήμερα μοιάζουν περιοριστικοί, στερεότυπα για τα φύλα, εικόνες αυστηρές για το τι σημαίνει “καλός” ή “κακός”.
Δεν χρειάζεται, όμως, να τα απορρίψουμε. Χρειάζεται να τα ερμηνεύουμε μαζί με τα παιδιά. Να μιλάμε γι’ αυτά, να τα “ξεκλειδώνουμε” με τα μάτια του σήμερα.
Μέσα από τη συζήτηση, το παιδί μπορεί να καταλάβει πώς εξελίχθηκαν οι αξίες, οι ρόλοι, οι ιδέες. Να συνειδητοποιήσει ότι η ανθρωπότητα προχωρά, αλλά η ανάγκη για ελπίδα, για καλοσύνη, για φως, παραμένει ίδια.
Τα παραμύθια του σήμερα — καθρέφτης του κόσμου που ονειρευόμαστε
Τα σύγχρονα παραμύθια έρχονται να συμπληρώσουν αυτή τη διαδρομή.
Μιλούν για συμπερίληψη, συναισθηματική νοημοσύνη, αυτοπεποίθηση, διαφορετικότητα, ισότητα.
Μας διδάσκουν ότι κάθε παιδί μπορεί να είναι ήρωας, ότι η δύναμη δεν κρύβεται στο σπαθί αλλά στην καλοσύνη,
ότι οι φίλοι μπορεί να είναι διαφορετικοί — και ότι αυτό ακριβώς είναι το όμορφο.
Μέσα από αυτά τα βιβλία, τα παιδιά μαθαίνουν να αποδέχονται τον εαυτό τους και τους άλλους, να εκφράζουν τα συναισθήματά τους και να βρίσκουν λύσεις χωρίς φόβο. Είναι παραμύθια που καλλιεργούν αξίες χωρίς διδακτισμό, μέσα από τη γλώσσα της φαντασίας και της καρδιάς.
✨ Το παλιό και το νέο δεν είναι αντίπαλοι
Η μαγεία των παραμυθιών δεν χάνεται — απλώς αλλάζει μορφή.
Κάθε εποχή προσθέτει τις δικές της σελίδες σε μια μακρά ιστορία αφήγησης και φαντασίας. Το σημαντικό δεν είναι να επιλέξουμε “παλιά” ή “νέα”, αλλά να κρατήσουμε ζωντανό το τελετουργικό της αφήγησης.
Να καθόμαστε μαζί, να ακούμε, να νιώθουμε, να γελάμε, να ρωτάμε.
Γιατί τελικά, είτε με δράκους είτε με μονόκερους, είτε με βασίλισσες είτε με παιδιά που ψάχνουν τον εαυτό τους, το παραμύθι μάς ενώνει.
Κι εκεί, ανάμεσα στις λέξεις και στα βλέμματα, ζει ακόμη η μαγεία — αρκεί να της αφήσουμε χώρο.