Skip to main content

Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες στην Αντίσταση

Με αφορμή την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου αναδημοσιεύω ένα κείμενο του ιστορικού Μενέλαου Χαραλαμπίδη*, που θα ήθελα να περιλαμβάνεται στο αναρτημένο στο   https://www.syntaktisylis.gr/index.php/books/poios-skotose-ti-megali-idea  βιβλίο μου με τίτλο  Ποιος  σκότωσε τη Μεγάλη Ιδέα , φυσικά με αναφορά του συγγραφέα στη βιβλιογραφία. Το άρθρο αφορά τη συμβολή των προσφύγων στην Αντίσταση, χαρακτηρίζοντάς  τους ως «ατμομηχανή» του αντιστασιακού κινήματος.
Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες του 1922, γράφει, αποτέλεσαν την «ατμομηχανή» του αντιστασιακού κινήματος σε Αθήνα και Πειραιά. Ζώντας περιθωριοποιημένοι κάτω από άθλιες συνθήκες στις προσφυγικές παραγκουπόλεις, διεκδίκησαν ένα καλύτερο μέλλον μέσα από τη συμμετοχή τους στην Αντίσταση. Η πλειονότητά τους εντάχθηκε στο ΕΑΜ.Δεν είναι τυχαίο ότι όλα τα μεγάλα μπλόκα και μάχες της Κατοχής, πραγματοποιήθηκαν σε προσφυγικούς δήμους. Νίκαια, Καισαριανή, Καλλιθέα, Βύρωνας, Νέα Ιωνία, Νέος Κόσμος, Δραπετσώνα έδωσαν τους περισσότερους νεκρούς αγωνιστές και αγωνίστριες της Αντίστασης.

EAM

Καισαριανή 27 Σεπτεμβρίου 1944. Εορτασμός επετείου των τριών χρόνων από την ίδρυση του ΕΑΜ στην κεντρική πλατεία της Καισαριανής. Ο Θεόδωρος Κουλίτσος, συμβολίζοντας το ΚΚΕ, στεφανώνει με δάφνες κοπέλα που συμβολίζει την Ελλάδα.

Ο Θόδωρος Κουλίτσος-Νικολαΐδης γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1919. Στην καταστροφή της Σμύρνης βρέθηκε μόνος του, τριών χρονών, στην προκυμαία της πόλης. Ένας Έλληνας φαντάρος τον πήρε, μαζί με άλλα παιδιά, και τον έφερε με πλοίο στον Πειραιά. Βρήκε στέγη σ’ ένα καφενείο στα Πατήσια. Σκούπιζε το μαγαζί και κοιμόταν εκεί τα βράδια. Μετά από χρόνια αναζήτησης, η μητέρα του τον εντόπισε και τον έφερε στην παράγκα της στην Καισαριανή.
Ο Κουλίτσος οργανώθηκε το 1935 στην ΟΚΝΕ, τη νεολαία του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά εντάχθηκε στην ομάδα που συγκρότησε στην Καισαριανή, ο Θανάσης Κλάρας, ο μετέπειτα καπετάνιος του ΕΛΑΣ με το ψευδώνυμο Άρης Βελουχιώτης. Στις 15 Μαΐου 1941, λίγες ημέρες μετά την κατάληψη της Αθήνας από τους Γερμανούς, ο Κουλίτσος συμμετείχε στη συνάντηση όπου ο Θανάσης Κλάρας μίλησε πρώτη φορά για την ανάγκη δημιουργίας αντάρτικου στρατού.

*Ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης αρθρογραφεί σε επιστημονικά περιοδικά και έχει διοργανώσει, ως ιδρυτικό μέλος του Φόρουμ Κοινωνικής Ιστορίας, δύο συνέδρια για τη δεκαετία του 1940 και για την περίοδο του Μεσοπολέμου. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα και κυρίως στην περίοδο της Κατοχής. Ασχολείται επίσης με την τοπική και προφορική ιστορία και την ιστορία της Αθήνας.  Μετά τη λήψη γεννήθηκε πτυχίου οικονομικών επιστημών από το Πανεπιστήμιο Πειραιά, εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στο τομέα της Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας, στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

  • Δημοσιεύθηκε