Skip to main content

Η αποκλειστικότητα της τελευταίας εκτέλεσης

Δημοσιεύθηκε 16 Νοεμβρίου 2025

simerina 10

Στην προηγούμενη ανάρτηση σημείωνα ότι στο αφιέρωμα των “Σημερινών” δεν καταγραφόταν, παρά με μια σύντομη αναφορά σε λεζάντα, η μεγάλη επιτυχία εκείνης της χρονιάς. Ο Νίκος Γερακάρης ήταν ο ΜΟΝΟΣ δημοσιογράφος ο οποίος παρακολούθησε την εκτέλεση του Βασίλη Λυμπέρη· του τελευταίου θανατοποινίτη που εκτελέστηκε στην Ελλάδα. Το ρεπορτάζ δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα – πρώτο θέμα σε έκτακτη έκδοση - την ημέρα της εκτέλεσης, Παρασκευή 25 Αυγούστου 1972. Συμπληρώνω λοιπόν, με στοιχεία από τη συγκεκριμένη ανταπόκριση και από το βιβλίο του Ν. Γερακάρη “Εσωτερικός Μετανάστης”:

Ο Ν. Γερακάρης και ο φωτορεπόρτερ Βασίλης Καραμανώλης περίμεναν έξω από τις φυλακές Αλικαρνασσού όπου ήταν κρατούμενος ο θανατοποινίτης, από τις 3 π.μ. της Παρασκευής 25 Αυγούστου 1972. Όταν ξεκίνησε η πομπή των αυτοκινήτων που μετέφερε τον Λυμπέρη στα «Δύο Αοράκια», πεδίο βολής τότε, οι δημοσιογράφοι την ακολούθησαν. Οι φωτογραφίες της εκτέλεσης, «τραβήχτηκαν» με τηλεφακό, ο δε  Καραμανώλης κρυβόταν πίσω από ένα μεγάλο βαρέλι, σε απόσταση μερικών δεκάδων μέτρων από το σημείο της εκτέλεσης.
Έφτασαν στον τόπο της εκτέλεσης λίγο πριν αρχίσει να χαράζει .Δώδεκα στρατιώτες, που υπηρετούσαν εκείνη την εποχή τη θητεία τους, είχαν το βλέμμα τους καρφωμένο στο χώμα. Μόνο έξι από τα δώδεκα όπλα των στρατιωτών είχαν σφαίρες. Τα υπόλοιπα, τα οποία επίσης εκπυρσοκρότησαν, είχαν μόνο μπαρούτι. Έτσι κανένας από τους δώδεκα στρατιώτες δεν θα μάθαινε ποτέ  αν στο δικό του όπλο υπήρχε σφαίρα.
Η εκτέλεση έγινε όταν φάνηκε η πρώτη αχτίδα του ήλιου όπως προέβλεπε ο νόμος. Λίγο πριν, επικρατούσε απόλυτη σιγή. Ο Λυμπέρης όταν ρωτήθηκε απάντησε ότι δεν είχε καμία επιθυμία και δέχτηκε να του δέσουν τα μάτια με ένα λευκό μαντίλι. Όταν ο επικεφαλής των ανδρών του αποσπάσματος, ένας έφεδρος Ανθυπολοχαγός, έδωσε το πρόσταγμα, ακούστηκαν 12 πυροβολισμοί και σηκώθηκαν σύννεφα σκόνης. Και πάλι δεν είχαν τελειώσει όλα. Έπρεπε να δοθεί η χαριστική βολή. Ο επικεφαλής έφεδρος Ανθυπολοχαγός έδωσε εντολή σε έναν μόνιμο Λοχία να πυροβολήσει για τελευταία φορά τον Λυμπέρη.
Εκείνος δίστασε, αλλά υπάκουσε. Δεν χρησιμοποίησε όμως περίστροφο, αλλά ημιαυτόματο όπλο, με αποτέλεσμα ο Λυμπέρης να δεχτεί πολλές σφαίρες και να συντριβεί το κεφάλι του…

Η τελευταία πράξη του δράματος

Ο γιατρός που παρευρισκόταν στην εκτέλεση, πιστοποίησε τον θάνατό του Λυμπέρη. Ο πατέρας του, που αντιμετώπιζε προβλήματα με την καρδιά του, παρέμεινε στο ξενοδοχείο.  Ακόμα και ο σκληρός και με μεγάλη εμπειρία νεκροθάφτης λύγισε, σημειώνει ο Γερακάρης, που παρακολούθησε  και την ταφή. Και προσθέτει:
Στο μεταξύ, την ώρα που το φέρετρο μεταφερόταν στο νεκροταφείο, ακούστηκαν οι σπαραχτικές κραυγές της μητέρας του Λυμπέρη: «Βασίλη μου, Βασίλη μου». Οι υπόλοιποι συγγενείς έκλαιγαν βουβά. Ενστικτωδώς διερωτήθηκα: Τιμωρήθηκαν η μάνα, ο πατέρας, τα αδέλφια του δολοφόνου, που είχαν ειδοποιηθεί από την προηγούμενη μέρα για την εκτέλεση και μετρούσαν κάθε ώρα, κάθε λεπτό που περνούσε, με την καρδιά τους σφιγμένη, χωρίς να έχουν την παραμικρή υπαιτιότητα.
Λίγες μέρες πριν από την εκτέλεση του Β. Λυμπέρη είχε απορριφθεί παμψηφεί η αίτηση Χάριτος που είχε υποβάλλει. Ο Παύλος Αγγελόπουλος και όσοι καταδικάστηκαν σε θάνατο στη συνέχεια. δεν εκτελέστηκαν.
Την ίδια ημέρα με την εκτέλεση του Λυμπέρη, ήταν προγραμματισμένη να γίνει στην Κέρκυρα η εκτέλεση ενός από τους συνεργούς του, του Παύλου Αγγελόπουλου.  Και η αίτηση χάριτος που είχε υποβάλλει ο Αγγελόπουλος, απορρίφθηκε, με ψήφους 4-3. Τελικά όμως, λίγες μέρες πριν τις 25 Αυγούστου 1972, επικράτησε η άποψη να ανασταλεί επ’ αόριστον η εκτέλεση. Και προβλεπόταν ότι  «αν η αναβολή αυτή παραταθεί για μια τριετία η τετράκις εις θάνατον καταδίκη του Αγγελόπουλου μετατρέπεται αυτομάτως σε ισόβια κάθειρξη». Ωστόσο, ο Παύλος Αγγελόπουλος ήταν ανήλικος όταν καταδικάστηκε σε θάνατο και πιθανότατα αυτός ήταν ο λόγος που δόθηκε αναστολή στην εκτέλεση της ποινής του.

40 εκτελέσεις σε 22 χρόνια

Από το 1960 έως και το 1972, είχαν εκτελεστεί στη χώρα μας 40 θανατοποινίτες, ανάμεσά τους και τέσσερις γυναίκες: Σταυρούλα Ν. Γκουβούση, Αθανασία Ν. Αγγελινού, Αλεξάνδρα Α. Μέρδη και Αικατερίνη Γ. Δημητρέα για ανθρωποκτονίες.
Το 1968, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε ο Αριστείδης Χ. Παγκρατίδης για ληστεία μετά φόνου. Ο Παγκρατίδης, έμεινε γνωστός ως «ο δράκος του Σέιχ Σου». Όλα αυτά τα χρόνια, έχουν ακουστεί και γραφτεί πάρα πολλά για τον Παγκρατίδη. Αρκετοί μάλιστα, παρουσιάζοντας διάφορα στοιχεία, κάνουν λόγο για άδικη εκτέλεσή του…
 Το 1969, εκτελέστηκαν οι Ντουφτ και Μπασενάουερ. Το 1972, πριν τον Λυμπέρη, καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε ο Γ.Χ. Κασόλας για ανθρωποκτονία και απόπειρα βιασμού.

ΟΙ «ανεκτέλεστες» καταδίκες

Τα επόμενα χρόνια καταδικάστηκαν σε θάνατο αλλά δεν εκτελέστηκαν οι: Ηλίας Σούλης που είχε σκοτώσει τον σύζυγο της γυναίκας με την οποία διατηρούσε σχέσεις και Νίκος Κοεμτζής για το τριπλό φονικό με την περίφημη «παραγγελιά»(1974).
Το 1975, ο Φ. Χρονόπουλος για ανθρωποκτονία. Πέθανε στις φυλακές τον Γενάρη του 1981. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους οι πραξικοπηματίες Γ. Παπαδόπουλος, Ν. Μακαρέζος και Σ. Παττακός. Στις 21 Σεπτεμβρίου  1975, ο Ι. Δικαιάκος για ανθρωποκτονία και στις 8 Νοεμβρίου οι Β. Σαραντόπουλος και Θ. Χρηστέας για  ληστείες.
Το 1976, καταδικάστηκαν σε θάνατο (όλοι για ανθρωποκτονία), ο Χ. Μακρυδάκης, Σ. Κατσαβρίας και Γ. Τζούδας. Ο τελευταίος Έλληνας που καταδικάστηκε σε θάνατο, χωρίς βέβαια να εκτελεστεί η ποινή του, ήταν ο Ν. Παλιουδάκης, που καταδικάστηκε από τον Κακουργιοδικείο Ηρακλείου Κρήτης για ανθρωποκτονία (12/3/1977).

… και το τέλος των εκτελέσεων

Το 1975, ο τότε Υπουργός Δικαιοσύνης Κωνσταντίνος Στεφανάκης(1917-1992), είχε ανακοινώσει ότι «με απόφαση του Κωνσταντίνου Καραμανλή δεν θα γίνονται πλέον εκτελέσεις θανατοποινιτών». Και μιλώντας στον Νίκο Γερακάρη, είχε δηλώσει: «Ήμουν ανέκαθεν κατηγορηματικά αντίθετος. Τώρα, όμως, που η εγκληματικότητα συνεχώς αυξάνεται, οι πεποιθήσεις μου διαφοροποιούνται. Νομίζω ότι η θανατική ποινή θα έπρεπε να ισχύει, τουλάχιστον για ορισμένα ιδιαιτέρως ειδεχθή ή καταστρεπτικά για τη νεολαία εγκλήματα (π.χ. βιασμός και φόνος μικρού παιδιού και αποδεδειγμένη, μεγάλης έκτασης, εμπορία ναρκωτικών)».

simerina 11

simerina 12