25.430 + 1

Κλείνω τη δημοσίευση απόψεων για την 100χρονη Ναυτεμπορική – προς το παρόν, ελπίζοντας ότι θα προστεθούν κι άλλες –  με κείμενα του Παναγιώτη Μήλα, γραμμένα σε διαφορετικές περιόδους και με διαφορετικά συναισθήματα. Το πρώτο, δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στις 10 Μαρτίου 2014.

25.430 + 1* νυχτερινές βάρδιες για τη Ναυτεμπορική

«Η Ναυτεμπορική» από το Σάββατο 8 Μαρτίου 2014 έχει γράψει ενενήντα χρόνια στο ενεργητικό της από την πρώτη ημέρα της έκδοσής της. Συμπλήρωσε ήδη 25.430 εκδόσεις, δηλαδή 25.430+1 νυχτερινές βάρδιες και «τρέχει» τώρα με 100 στα πρώτα 24ωρα της δέκατης 10ετίας της.
Το μακρύ της ταξίδι άρχισε από το Αϊβαλί της Μικράς Ασίας. Συνεχίστηκε στην Κωνσταντινούπολη, έφθασε με το καράβι της γραμμής στον Πειραιά και ρίζωσε στην Αθήνα. Αυτή ήταν η ιστορική πορεία για την οικογένεια Αθανασιάδη. Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα με αρχηγό της τον Πάνο, η οικογένεια άφησε το Αϊβαλί (τις αρχαίες Κυδωνίες) και εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη.   
Ο Πάνος, που γεννήθηκε το 1899, ανέλαβε την ευθύνη για την μητέρα του, τις τέσσερις αδελφές του και το μικρότερο αδελφό του Τζώρτζη, που γεννήθηκε στην Πόλη το 1912. Εν τω μεταξύ τα μαύρα σύννεφα είχαν αρχίσει να μαζεύονται στον ουρανό των ανατολικών παραλίων του Αιγαίου και να προκαλούν ανησυχίες στο ελληνικό στοιχείο. Ο Πάνος στα 1924 αποφάσισε να μεταφέρει την οικογένεια στην Ελλάδα.  
«Κατέπλευσαν» στον Πειραιά. Την εποχή εκείνη η χώρα προσπαθούσε να επουλώσει τις πληγές της. Οι ξεριζωμένοι αγωνίζονταν να στήσουν όπου και όπως μπορούσαν το σπιτικό τους, ενώ η οικονομία της χώρας βρισκόταν μπροστά σε ένα απρόσμενο και αφιλόξενο σκηνικό. Σε αυτή τη δύσκολη στιγμή ο 25χρονος Πάνος σκέφθηκε να κάνει κάτι που δεν είχε περάσει μέχρι τότε από το μυαλό κανενός Ελλαδίτη.     
Αποφάσισε να εκδώσει ένα ενημερωτικό δελτίο με ειδήσεις και πληροφορίες χρήσιμες για την αγορά, τον κόσμο της ναυτιλίας, του εμπορίου και των επιχειρήσεων. Ήδη είχε κάνει την αρχή στην Κωνσταντινούπολη όπου είχε εκδώσει το «Bulletin Maritime et Commercial de Constantinople», ένα έντυπο που είχε γίνει αποδεκτό με ενθουσιασμό από την επιχειρηματική κοινότητα της Πόλης. Έτσι με το «διαβατήριο» αυτό έκανε το επόμενο βήμα μόλις έφθασε στην Ελλάδα. Ξεκίνησε με όπλο μια γραφομηχανή και τον Μάρτιο του 1924, πριν από 90 χρόνια, το «Ναυτικόν και Εμπορικόν Δελτίον Πειραιώς» κυκλοφόρησε και μοιράστηκε από τον ίδιο τον Πάνο Αθανασιάδη, στα ναυτιλιακά και εμπορικά γραφεία του Πειραιά. Το πρώτο «Δελτίον» περιελάμβανε τους κατάπλους των εμπορικών σκαφών καθώς και τα εμπορεύματα που μετέφεραν. Τα εμπόδια των πρώτων χρόνων αρχίζουν να ξεπερνιούνται. Εν τω μεταξύ τις προσπάθειες του Πάνου ενισχύει και η παρουσία του μικρότερου αδελφού του, Τζώρτζη. Από το 1933 το «Δελτίον» κυκλοφορεί πιο πλούσιο, ως εφημερίδα πλέον και απλώνεται σε όλο τον κόσμο της αγοράς. Ο πόλεμος του ’40 και η συμμετοχή του Τζώρτζη Αθανασιάδη στις πολεμικές επιχειρήσεις στην Αλβανία βάζει φρένο στην εκδοτική δραστηριότητα των δύο αδελφών. Λίγους μήνες μετά την απελευθέρωση, το «Δελτίον» επανακυκλοφορεί και πάλι με έδρα τον Πειραιά.     
Τρία χρόνια αργότερα, το 1948 (στις 2 Αυγούστου) αλλάζει όνομα. «Η Ναυτεμπορική» είναι ο νέος τίτλος που καλύπτει πλέον όλες τις δραστηριότητες του κόσμου της δημιουργίας. Το άνοιγμα αυτό υποχρεώνει την εφημερίδα να μεταφερθεί το 1949 στην Αθήνα, στην οδό Πειραιώς 50. Το 1950 η «Κυριακάτικη Ναυτεμπορική» κάνει την εμφάνισή της στα περίπτερα και γίνεται ο απαραίτητος σύντροφος όσων κινούνται στο χώρο της οικονομίας.

Ο Τζώρτζης Αθανασιάδης.

Η κυριακάτικη έκδοση -καινοτομία για εκείνη την εποχή- κάνει τον απολογισμό των προηγούμενων ημερών και γίνεται ο απαραίτητος οδηγός του επιχειρηματικού κόσμου για κάθε εβδομάδα που έρχεται. Η πορεία της εφημερίδας συνεχίζεται με άλματα. Το 1954 μεταφέρεται στην οδό Δραγατσανίου και από το 1962 συστεγάζεται με τη «Βραδυνή» στην οδό Πειραιώς 9-11. Το 1981 αποκτά ιδιόκτητο κτήριο στην οδό Λένορμαν 205 (στην τρίτη φωτογραφία) με δικό της πιεστήριο. Στην πορεία του χρόνου η γραφομηχανή του 1924 δίνει τη θέση της στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Στελέχη της εφημερίδας εκπαιδεύτηκαν στα νέα μέσα στις αρχές του 1981, στο Λονδίνο. Η «Ναυτεμπορική» ήταν μια από τις τρεις πρώτες ελληνικές εφημερίδες που πέρασαν στη νέα τεχνολογία. Αρκετά χρόνια αργότερα τις ακολούθησαν οι άλλες εφημερίδες.   
Επίσης η «Ν» είναι η πρώτη που τυπώθηκε στο σχήμα tabloid από την πρώτη ημέρα της έκδοσής της, το 1948. Την ανάγκη για μικρό, πρακτικό και εύχρηστο σχήμα είχε αποφασίσει ο Τζώρτζης Αθανασιάδης, που ήταν διευθυντής της εφημερίδας από το 1936. Οι άλλες εφημερίδες (με πρώτο το «Έθνος» το 1981) ακολούθησαν το μικρό σχήμα από το 1985 και μετά.
Στη συνέχεια η «Ν» αρχίζει τις αποκλειστικές συνεργασίες και με ξένες οικονομικές εφημερίδες όπως οι «Financial Times» και η «Wall Street Journal Europe». Το 1995 κάνει το πρώτο βήμα στο χώρο του Internet. Στη δεκαετία του 2000 εισάγεται στο χρηματιστήριο και αποκτά ιδιόκτητο [σχετικά] σύγχρονο ταχυπιεστήριο στη βιομηχανική ζώνη της Παιανίας. Προχωρά σε νέες περιοδικές εκδόσεις και ειδικά ένθετα. Εμπλουτίζει την ύλη του naftemporiki.gr, ενημερώνει τους συνδρομητές της εφημερίδας κάθε ημέρα, από τη Δευτέρα μέχρι και την Παρασκευή, με μια 8σέλιδη ηλεκτρονική έκδοση, το Newsday, η οποία αποστέλλεται στα e-mail τους στις 4.30 το απόγευμα, ενώ παράλληλα προσφέρει ένα ξεχωριστό καθημερινό ηλεκτρονικό περιοδικό ποικίλης ύλης,    το www.clickatlife.gr.Η «Ναυτεμπορική» όπως θα είδατε στη σύντομη –ψυχρή– αναφορά κάποιων σημαντικών σταθμών στην πορεία της είχε από το ξεκίνημά της και εξακολουθεί να έχει τη νεανική φρεσκάδα που απαιτούν κάθε φορά οι καιροί. Είναι πρώτη σε όλες τις τεχνολογικές εξελίξεις, ενώ μπορεί και φέρνει έγκαιρα κάθε τι το νέο που είναι χρήσιμο εργαλείο γνώσης για τους ανθρώπους της οικονομίας. Είναι μοντέρνα εφημερίδα σε όλες της τις εκδηλώσεις.        
Τα παραπάνω βέβαια δεν είναι προϊόντα κάποιων στεγνών αποφάσεων. Όλα όσα έγιναν και όσα γίνονται είναι αποτέλεσμα της ανθρώπινης σκέψης και της αγάπης. Είναι αποτέλεσμα του σπόρου που έριξε ο Πάνος Αθ. Αθανασιάδης και της συνέχειας που έδωσε ο Τζώρτζης Αθ. Αθανασιάδης. Τα δύο αδέλφια είχαν το όραμα, είχαν το πάθος, είχαν τις γνώσεις και κατάφεραν να δημιουργήσουν τις βάσεις πάνω στις οποίες προχώρησαν όλοι όσοι ακολούθησαν. Θυμάμαι χαρακτηριστικά, από τον Ιανουάριο του 1993 μέχρι και τον Αύγουστο του 2013 που εργάστηκα στη «Ν», κάθε φορά που προέκυπτε κάποιο δύσκολο πρόβλημα οι κόρες και τα εγγόνια του Τζώρτζη Αθανασιάδη έλεγαν: «Ο πατέρας μας δεν θα το δεχόταν αυτό» ή «ο παππούς θα διάλεγε αυτή τη λύση».   
Οι κόρες Ειρήνη Γ. Αθανασιάδου, Μαριέττα Γ. Αθανασιάδου, Αγγέλα Γ. Αθανασιάδου – Κοντογούρη και τα εγγόνια του Πάνος Χρ. Ράπτης, Ελένα Φαλκονάκη, Τζώρτζης Ρ. Κοντογούρης – την εποχή που ήμουν στην εφημερίδα – θυμάμαι ότι ακολουθούσαν ως κόρη οφθαλμού τις συμβουλές του πατέρα, του παππού αλλά και του θείου. Η συνταγή του Πάνου και του Τζώρτζη δημιούργησαν ένα προϊόν που ποτέ δεν απογοήτευσε και τον κόσμο της οικονομίας αλλά και το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Πάντα με νηφαλιότητα αντιμετώπιζαν οι δημοσιογράφοι της «Ν» τις “επικίνδυνες” περιόδους στην οικονομική ζωή του τόπου. Όπως συνέβη και το 1999 με τα γεγονότα στο Χρηματιστήριο. Τα δύο αδέλφια ήξεραν πως για να κατακτήσουν την κορυφή θα έπρεπε να έχουν ως συνεργάτες τους καλύτερους δημοσιογράφους στο οικονομικό ρεπορτάζ. Και αυτό έκαναν. Με αυστηρές επιλογές θεμελίωσαν και έκτισαν τη “Ναυτεμπορική”.
Το κείμενο αυτό δεν έχει στόχο να καταγράψει την ιστορία της εφημερίδας. Είναι μια απλή κατάθεση ψυχής. Για τον λόγο αυτό μπορεί να λείπουν αρκετά ονόματα από εκείνους που έχτισαν τα θεμέλια της “Ν”. Θυμάμαι μόνο ονόματα εκείνων που άφησαν ιστορία περνώντας από τα δημοσιογραφικά γραφεία. Ο Κώστας Ζαφειρόπουλος και ο Βαγγέλης Ανδρουλιδάκης. Ο Αντώνης Μαρμαρινός και ο Παναγής Τζαννετάκης. Ο Νίκος Σαρανταένας και ο Γιάννης Αγγούρης, ο Ανδρέας Δαλδάκης και ο Δημήτρης Ρίτσος. Στη δεκαετία του ’90 και του 2000, ο Δημήτρης Κουμπιάς, ο Διονύσης Κεφαλάκος, ο Κίμων Στεριώτης.

Το κτίριο της Λένορμαν 205, που στέγαζε τα γραφεία και τις τυπογραφικές εγκαταστάσεις της Ναυτεμπορικής και τις Γραφικές Τέχνες Α.Ε.

Ακολούθησαν άλλοι νεότεροι που ξενύχτησαν 25.430+1 βράδια στα δημοσιογραφικά γραφεία, στο ατελιέ και στο τυπογραφείο. Ασφαλώς κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει και να παραγνωρίσει το έργο των διανομέων οι οποίοι με τα μοτοσακό τους οργώνουν ολόκληρη την Αττική κάθε πρωί, πριν από την ανατολή του ήλιου και αφήνουν στα γραφεία των συνδρομητών το νέο φύλλο της εφημερίδας.   
Για όσους δεν γνωρίζουν περισσότερα για τον Τζώρτζη Αθ. Αθανασιάδη αξίζει να θυμίσω πως ήταν από το 1962 γενικός διευθυντής της ημερήσιας απογευματινής αθηναϊκής εφημερίδας «Βραδυνή», της οποίας ήταν και βασικός μέτοχος. Χαρακτηριστικό του έργου του στη «Βραδυνή» ήταν η σκληρή κριτική που άσκησε στο καθεστώς των συνταγματαρχών κατά τη διάρκεια της επταετίας. Καθημερινός πονοκέφαλος των λογοκριτών της εποχής ήταν η πνευματώδης γελοιογραφία του Βασίλη Χριστοδούλου, ο οποίος με τον ιστορικό Κρητικό του, τη λύρα και τις μαντινάδες κατάφερνε να δίνει κουράγιο στον ελληνικό λαό. Αξιοσημείωτο είναι πως το βράδυ της εισβολής του τανκ στο Πολυτεχνείο, έγκλειστοι φοιτητές για να σώσουν τη ματωμένη σημαία του Πολυτεχνείου μόλις διέφυγαν έσπευσαν στο γραφείο του Αθανασιάδη στη «Βραδυνή» και του παρέδωσαν το σύμβολο του αγώνα τους…   
Η ματωμένη σημαία επεστράφη μετά ένα χρόνο στους φοιτητές των κομματικών νεολαιών οι οποίοι και την… έπλυναν στο πλυντήριο (!) Μια άλλη μοναδική κίνηση που έκανε ο Τζώρτζης Αθανασιάδης ήταν η εξής: Όταν η δικτατορία έκλεισε τη «Βραδυνή» για να φιμώσει αυτή τη δυνατή ελληνική φωνή, ο Αθανασιάδης εξακολουθούσε να πληρώνει τους εργαζόμενους όλο το διάστημα που η εφημερίδα δεν κυκλοφορούσε… Για εννέα (9) ολόκληρους μήνες! Η επανέκδοση της “Βραδυνής” έγινε το 1974 με την επάνοδο του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην Ελλάδα. Η κυκλοφορία της εφημερίδας εκείνη την ημέρα έκανε ένα μοναδικό ρεκόρ το οποίο και είναι ακατάρριπτο μέχρι και σήμερα. [Να θυμίσω ότι αυτή η κορυφαία εφημερίδα πωλήθηκε τον Μάιο του 1988 στον επιχειρηματία Γιώργο Κοσκωτά].
Σχετικά με το συγγραφικό έργο του Τζώρτζη Αθανασιάδη, να σημειώσουμε την εργασία του «Μελέτη επί της συνεργασίας των ημερησίων οικονομικών εφημερίδων της Ευρώπης» η οποία αποτέλεσε τη βάση για την ίδρυση της KPEFE (Ευρωπαϊκή Ένωση Οικονομικού Τύπου).      
Παράλληλα με τη δημοσιογραφία και το εκδοτικό του έργο, εργάστηκε και για την ανάπτυξη του αθλητισμού. Διετέλεσε πρόεδρος του ΟΠΑΠ (Οργανισμός Προγνωστικών Αγώνων Ποδοσφαίρου), πρόεδρος της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων, αρχηγός της ελληνικής αποστολής στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1976 στο Μόντρεαλ, πρόεδρος της Ενώσεως Ιδιοκτητών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών και μέλος πολλών άλλων ενώσεων και σωματείων. Τιμητικές διακρίσεις: Αργυρούν Αριστείον ανδρείας, χρυσό μετάλλιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, Τίμιος Σταυρός του Αποστόλου και Ευαγγελιστού Μάρκου, του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας κ.ά.

Ο Πάνος Αθανασιάδης πέθανε σε ηλικία 82 ετών,   την Τετάρτη 15 Ιουλίου 1981, αφού είδε το έργο του να κατακτά την κορυφή.

Ο Τζώρτζης Αθανασιάδης δολοφονήθηκε σε ηλικία 71 ετών το Σάββατο 19 Μαρτίου 1983 στη «Βραδυνή». Αν και ήταν απόγευμα του Σαββάτου της τελευταίας Αποκριάς, εκείνος ήταν στο γραφείο του και εργαζόταν. Ποτέ δεν διαλευκάνθηκε αυτή η στυγερή δολοφονία, ενώ υπήρξαν πολλά αναπάντητα ερωτηματικά σχετικά με τον τρόπο που έγιναν οι έρευνες.
Κάποια στοιχεία για την πορεία της εφημερίδας πήρα από το λεύκωμα «Η Ναυτεμπορική – 80 χρόνια» το οποίο εκδόθηκε τον Νοέμβριο του 2004 από την «Αφοί Αθανασιάδη Α.Ε. Γραφικές Τέχνες» με κείμενα του Γιάννη Αγγούρη και επιμέλεια της Μαρίας Λύκου.     
Αυτή είναι μια μικρή εικόνα της «Ν». Της αρχαιότερης ελληνικής οικονομικής εφημερίδας και της πρώτης σε κυκλοφορία και σε αναγνωσιμότητα μεταξύ των οικονομικών εφημερίδων αλλά και μεταξύ των 5-6 πρώτων εφημερίδων πανελλαδικής κυκλοφορίας, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ένωσης Ιδιοκτητών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών.
Με αταλάντευτη γραμμή πλεύσης η εφημερίδα, παρά τις δυσκολίες των τελευταίων ετών λόγω της κρίσης, δίνει καθημερινά τη μάχη της αντικειμενικής ενημέρωσης ακολουθώντας το δρόμο της προς τα 100. 
Αυτή τη στιγμή [2014], εκτός από τις τρείς κόρες του Τζώρτζη Αθ. Αθανασιάδη συμμετέχουν στη διοίκηση δύο από τα εγγόνια του, ο Πάνος Χρ. Ράπτης και ο Τζώρτζης Ροδ. Κοντογούρης, ενώ γενικός διευθυντής της επιχείρησης είναι ο Γιάννης Περλεπές. Το δημοσιογραφικό επιτελείο αποτελούν: Νίκος Φραντζής, διευθυντής. Δημήτρης Πλακούτσης, διευθυντής σύνταξης και Θανάσης Αδαμόπουλος, Πλάτων Τσούλος, αρχισυντάκτες.

* Μιλώντας για τα 25.430 βράδια της «Ν» στον τίτλο, έγραψα δίπλα στον αριθμό των εκδόσεων και το +1. Αυτό το +1 είναι ένα ντοκιμαντέρ που «γύρισε» για λογαριασμό της ΕΡΤ ο σκηνοθέτης Νίκος Πανουτσόπουλος, με σενάριο του Αργύρη Γερμανίδη και με διευθυντή φωτογραφίας τον Νίκο Βούλγαρη.   
Πρόκειται για ένα αφιέρωμα στη «Ναυτεμπορική» στο πλαίσιο της σειράς «Νυχτερινή βάρδια» και έχει τον τίτλο «Ένθετο». Όσοι μιλούν στο ντοκιμαντέρ αυτό εκπροσωπούν όλα τα τμήματα της εφημερίδας που λειτουργούν τη νύχτα, λίγο πριν και πολύ μετά τα μεσάνυχτα. Μέχρι να χαράξει η μέρα και να αρχίσει το ξεφύλλισμα της εφημερίδας δίπλα στο πρώτο φλιτζάνι ζεστού καφέ…

Τα videos:

* Νυχτερινή βάρδια – Αφιέρωμα στη «Ναυτεμπορική» – Ένθετο Α’

* Νυχτερινή βάρδια – Αφιέρωμα στη «Ναυτεμπορική» – Ένθετο Β’

Προσθήκη στις 4 Φεβρουάριου 2021

Στις 23 Φεβρουαρίου 2021 θα εκδικαστεί η τριτανακοπή που έχουν καταθέσει μέλη της οικογένειας Αθανασιάδη για την «Ναυτεμπορική». Έπειτα από αίτημα της Εurobank η εκδίκαση δεν θα γίνει τέλος Οκτωβρίου 2021, όπως ήταν αρχικά προγραμματισμένο, προκειμένου ο διαγωνισμός για την πώληση σημάτων, εξοπλισμού και ακινήτων να πραγματοποιηθεί στις 5 Μαρτίου 2021.       
Μόλις τρεις ημέρες πριν τα γενέθλια της εφημερίδας. Εκεί οδήγησαν την ιστορική εφημερίδα αμέτρητα λάθη μελών της οικογένειας και της διοίκησης. Δυστυχώς κάποιοι κληρονόμοι της δεύτερης και της τρίτης γενιάς σε συνεργασία με διοικητικούς διευθυντές [που δεν είχαν φυλλομετρήσει ποτέ την εφημερίδα που διηύθυναν], αποδείχτηκαν κακοί διαχειριστές αυτού του θησαυρού…   
Προηγουμένως φρόντισαν να  αποδυναμώσουν αυτούς που είχαν τη θέληση να σώσουν την εφημερίδα. Ένας εξ αυτών ο Χρήστος Ράπτης – η ψυχή της «Ν» που έφυγε από τη ζωή με αυτή την πίκρα. Να θυμίσω εδώ ότι η εφημερίδα βρίσκεται σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης από τον Σεπτέμβριο του 2020.