“ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ” – ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ

Του Νίκου Βουργουτζή*

Στις 11 Ιουλίου συμπληρωθηκαν 114 χρόνια από την ημέρα που πρωτοκυκλοφόρησε στην – τουρκοκρατούμενη τότε – Θεσσαλονίκη η ιστορική εφημερίδα Μακεδονία. Τιμώντας την επετειο αλλά και, κυρίως, τη μνήμη του συναδέλφου και φίλου μου από το 1963 Νίκου Βουργουτζή αναδημοσιεύω αποσπάσματα από το βιβλίο του ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ – ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟ. Κείμενα που «μιλούν» για της αρχή του τέλους της άλλοτε κραταιάς ημερήσιας εφημερίδας που δέσποζε στη Βόρεια Ελλάδα και όχι μόνο.

Και όπως έγραψε ο ίδιος στο οπισθόφυλλο του του βιβλίου -από το οποίο αναδημοσιεύονται αποσπάσματα -,  «αυτό αναφέρεται στη Μακεδονία και στη “Μακεδονία” - στην εκτεταμένη περιοχή της Ελλάδας και το κραταιό εκδοτικό συγκρότημα που πρόβαλε τα συγκλονιστικά γεγονότα του 20ου αιώνα. Από εδώ ξεκίνησε την πολιτιστική του εκστρατεία ο μέγας δορυκτήτορας, μεταφέροντας το ελληνικό φως σε όλον τον τότε γνωστό κόσμο. Νωρίτερα, από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι την εποχή των επιγόνων, στο μυχό του Θερμαϊκού και στην ευρύτερη περιοχή, σ’ έναν πραγματικό παράδεισο, ζούσαν οι Μακεδόνες, που βρίσκονταν σε συνεχή επικοινωνία με τη νότια Ελλάδα, τα νησιά του Αιγαίου, την Κρήτη και την Ιωνία, αναπτύσσοντας χρηστά ήθη, διακινώντας εθνικές ιδέες και ανταλλάσσοντας εμπορεύματα. Αυτή την ελληνικότητα δεν έπαυσε να υπογραμμίζει από την ημέρα της ίδρυσής της η εφημερίδα “Μακεδονία”. Η οικογένεια Βελλίδη διέγραψε τη φωτεινή τροχιά της, έχοντας να επιδείξει μια πλούσια δραστηριότητα, για την προάσπιση των συμφερόντων της Θεσσαλονίκης, την πρόοδο της Βόρειας Ελλάδας και την ανάπτυξη ολόκληρης της χώρας.
Ο Κώστας, ο Γιώργος, ο Γιάννης, η Άννα και η Κατερίνα Βελλίδη, πρωταγωνιστούν σε μια ιστορία εκατό περίπου χρόνων, που συνδέεται άμεσα με συμβάντα υψίστης σημασίας. Επιπλέον, στη διάρκεια της μεγάλης ακτινοβολίας της, η “Μακεδονία” φώτισε γεγονότα του μακρινού παρελθόντος και ανέσυρε πτυχές που έκρυβαν πολύτιμα ιστορικά στοιχεία. Λεπτομέρειες από την προϊστορία, η σημασία της παραμονής των Εβραίων, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, η κυβέρνηση της Εθνικής Αμύνης, το έπος του ’40, η γερμανική κατοχή, η εξόντωση του Ελληνισμού από την Τουρκία, η συμπεριφορά των συμμάχων, οι αντιθέσεις της Αριστεράς, οι δολοφονίες του Τζώρτζ Πόλκ και του Γρηγόρη Λαμπράκη, αποτελούν μερικά από τα κεφάλαια του βιβλίου.Ο αναγνώστης θα διαπιστώσει ακόμη, ότι η “Μακεδονία”, επί δεκαετίες, αποτέλεσε αυστηρό σχολείο, στο οποίο εκπαιδεύτηκαν πολλά από τα σημερινά αστέρια της δημοσιογραφίας, που φιλοτέχνησαν έναν εντυπωσιακό πίνακα, με ζωηρά χρώματα και μερικές φωτοσκιάσεις».

*Ο Νίκος Βουργουτζής, γεννημένος το 1933 στη Θεσσαλονίκη από γονείς Μικρασιάτες, σπούδασε Φιλολογία, και από το 1951 άρχισε να εργάζεται ως δημοσιογράφος· αρχικά ως ανταποκριτής της εφημερίδας “Ναυτεμπορική”, από το 1952 εργάστηκε στην εφημερίδα “Μακεδονία” και παράλληλα ήταν ανταποκριτής της “Ελευθερίας”. Με τη  “Μακεδονία” ταυτίστηκε επί τέσσερις δεκαετίες, διατελώντας πολιτικός, οικονομικός, δικαστικός, αστυνομικός και ελεύθερος ρεπόρτερ, υπεύθυνος για τη διαμόρφωση σελίδων με πολιτιστικά θέματα, συντάκτης ύλης, αρχισυντάκτης, διευθυντής σύνταξης και διευθυντής. Υπήρξε, επίσης, διευθυντής του περιοδικού “Επιλογές” και συνεργάτης της ΕΡΤ. Συμμετείχε σε διοικήσεις και πειθαρχικά συμβούλια της Ένωσης Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Μακεδονίας-Θράκης. Η τελευταία θητεία του στο Συμβούλιο Τιμής και Δεοντολογίας της Ένωσης έληξε το 2014, ένα χρόνο πριν από το θάνατό του, το 2015. Είχε γράψει πέντε βιβλία και θεατρικά έργα.
Οι φωτογραφισμένες σελίδες, με τα αποσπάσματα:

Και μια προσθήκη του syntaktisylis.gr στα κείμενα τού Ν. Βουργουτζή: Με τη “Μακεδονία” δεν συνεργάστηκαν μόνον οι Αθηναίοι δημοσιογράφοι Γ. Μανιατάκος, Χρ. Πασαλάρης, Χρ. Αγγελομάτης και Σόλων Γρηγοριάδης που αναφέρει ο συνάδελφος. Τα γραφεία της εφημερίδας στην Αθήνα στελέχωσαν και πολλοί άλλοι, όπως οι Διονύσης Αβραμόπουλος και Δημήτρης Ρούσσος – και οι δυο διετέλεσαν πρόεδροι του ΕΔΟΕΑΠ -, Νίκος και Παύλος Γερακάρης, Πάνος Τρουμπούνης, Σέβος Αρνέλλος, Πάνος Σόμπολος, Μανόλης Καραμπατσάκης, Νίκος Σαρανταένας – διευθυντής σύνταξης της “Ναυτεμπορικής” -, Κώστας Καρανάνας, Δημήτρης Καλαντζής, Χριστόφορος Κονταξής, Τάκης Σταματόπουλος. Σίγουρα θα υπήρχαν και άλλοι, αλλά δεν είχα εργαστεί ποτέ στη συγκεκριμένη εφημερίδα, για να θυμάμαι περισσότερους.  Ωστόσο, δεν είναι δυνατό να μην αναφέρω το Μπάμπη  Παπαζάχο, την «ψυχή των γραφείων της οδού Μητροπόλεως», στην Αθήνα. Επίσης, διευκρινίζω ότι τα δυο παιδιά του προϊστάμενου του τυπογραφείου της “Μακεδονίας” Τάσου Βοϊτσίδη, για τα οποία ο Βουργουτζής γράφει ότι «απόκτησαν πολύπλευρη μόρφωση και σήμερα συγκαταλέγονται μεταξύ των καλυτέρων δημοσιογράφων της Θεσσαλονίκης», είναι ο Μάκης και ο Γιάννης Βοϊτσίδης. Ο πρώτος διετέλεσε πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών Μακεδονίας - Θράκης και ο δεύτερος είναι σήμερα αντιπρόεδρος της ΠΟΕΣΥ.